مدیریت منابع انسانی
موضوع مدیریت منابع انسانی (Human Resource Management) یا HRM ، همه مسائل مربوط به پرسنل و نیروی انسانی مرتبط با سازمان را شامل می شود. فرآیندی که به جذب، آموزش، هماهنگی، ارزیابی عملکرد و پاداش کارکنان همراه با ارزش آفرینی و ایجاد حداکثر بهره وری می پردازد.
با ارزش ترین سرمایه
نیروی انسانی با مهم ترین دارایی و با ارزش ترین سرمایه یک سازمان است.
پول، فضا، برنامه، امکانات و تجهیزات و حتی وجود یک بازار آماده و در اختیار، بدون در نظر گرفتن نیروی انسانی بی معنا هستند. هر سازمانی پیش از هر چیز با وجود عوامل و نیروی انسانی تشکیل دهنده آن تعریف می شود و مدیریت منابع انسانی، یعنی مدیریت بر اصلی ترین رکن و سرمایه یک سازمان و تشکیلات انسانی.
نگاه مکانیکی – نگاه انسانی
از زمان آغاز انقلاب صنعتی تا اواسط قرن بیستم، نگاه غالب بر نیروی انسانی در صنایع و واحدهای تولیدی صرفا نگاهی مکانیکی بود. از این منظر، نیروی کار عاملی هم سطح سایر اجزای تولید مثل تجهیزات، ابزارآلات و مواد اولیه تلقی می شود که به هر طریق ممکن باید خروجی بیشتری از آن گرفت.
نگاه مکانیکی به نیروی کار به مثابه ابزار، در اواخر قرن نوزده به صورتی منسجم و در قالب مکتب مدیریت علمی (Scientific Management) ارائه شد که بر تبیین و ارائه راهکارها و شیوه های افزایش حداکثری کارایی و بهره وری نیروی کار صرف نظر از جنبه های انسانی متمرکز بود.
در مکتب مدیریت علمی، مهم به دست آوردن خروجی هر چه بیشتر از نیروی کار و کارکنان سازمان در زمان مشخص با پرداخت کم ترین هزینه ممکن است. نیروی کار مثل مواد اولیه و سایر منابع تولید باید با کمترین هزینه به دست بیاید، بیشترین بازده را داشته باشد و در صورت ناسازگاری و ناکارآمدی به سرعت جایگزین شود.
حاکمیت این رویکرد اگرچه رشد جهشی صنایع، کارخانجات و سازمان های بزرگ را به همراه داشت اما در بلند مدت و با گذر زمان کاستی ها و نقاط ضعف آن به تدریج آشکار شد و درستی و کفایت این نگرش را به شدت زیر سوال برد. اعتراضات و بحران های کارگری به همراه رکود و افت بازدهی، چالش های جدیدی را در برابر صاحبان و مدیران صنایع به وجود آورد که در مکتب مدیریتی حاکم، راه حل موثری برای آن پیش بینی نشده بود.
می توان به نمونه ای از چالش ها در برابر رویه های سنتی اشاره کرد.
رویه های سنتی:
-
پرداخت دستمزد به نیروی کار در حد نیازهای اولیه و امکان تداوم کار
-
سطح توقع پایین نیروی کار و رضایت به دریافت حداقل دستمزد به دلیل حاکمیت دیرینه فرهنگ طبقاتی
-
جایگزینی سریع نیروی نامطلوب با نیروی جدید به دلیل ساده بودن فرآیند تولید
-
خوداتکایی بسیار زیاد صاحبان صنایع نوظهور به دلیل بازار گسترده و رقابت کم
چالش های جدید:
-
افت کارایی و کاهش راندمان بر اثر فشار طاقت فرسا بر نیروی کار و نادیده گرفتن نیازهای طبیعی در بلند مدت
-
واکنش های اعتراضی نیروی کار به دلیل رشد فرهنگی _ اجتماعی و افزایش سطح انتظارات
-
امکان شکل گیری حرکت های اعتراضی جمعی در صنایع بزرگ به صورت متشکل و موثر
-
هزینه بر شدن جایگزینی نیروی کار به دلیل پیچیده شدن فرآیند تولید و تخصصی شدن کارها
-
احساس نیاز و رقابت شدید صاحبان صنایع در به کارگیری و حفظ نیروهای متخصص به دلیل آشکار شدن جایگاه ارزش آفرین دانش، خلاقیت و مهارت فردی در کنار سرمایه
معادله برد _ برد
از دل این مسائل و چالش ها، رویکرد جدیدی به وجود آمده که نسبت به نیروی کار نگاهی انسانی دارد و معتقد است زمانی کارایی، بازدهی و اثربخشی نیروی کار در یک سازمان به حداکثر می رسد و البته در بلند مدت حفظ می شود که در مقابل به نیازهای طبیعی و انسانی او به میزان کافی توجه و رسیدگی شود.
از این منظر، راندمان یک سیستم انسانی با سطح “رضایتمندی” نیروی کار نسبتی مستقیم دارد. عاملی که پیش از این اساسا اهمیتی نداشت. اما امروزه دیگر تردیدی وجود ندارد که تغییر نگاه مکانیکی به نگاه انسانی در برخورد با نیروی کار حتا از نظر تکنیکی و نه لزوما اخلاقی، برای رشد پایدار یک سازمان امری ضروری و اجتناب ناپذیر است و کاستی ها و نواقص مدیریت علمی را به خوبی پوشش می دهد.
رویکرد مدیریت منابع انسانی در یک سازمان کارآمد و موفق، برنامه ریزی در جهت تامین سرمایه انسانی مورد نیاز برای ایجاد حداکثر بهره وری و در عین حال ایجاد رضایت و منفعت برای همه اجزای انسانی در سطوح مختلف است. و این یعنی برقراری معادله برد _ برد برای همه.
مسائل مدیریت منابع انسانی
فهرست زیر نمونه مسائل اجرایی است که برای دستیابی به اهداف پیش گفته، در حوزه مدیریت منابع انسانی قرار می گیرد:
-
طراحی، برنامه ریزی و ایجاد سازمان شغلی بر اساس کارکردهای تعریف شده
-
امور مربوط به جذب، استخدام و ترک نیرو
-
آموزش کارکنان با هدف همگرایی اهداف، روش ها و افزایش کارایی
-
جبران خدمات در قالب حقوق و دستمزد، و پاداش و مزایا
-
هماهنگی و ایجاد نظم و مشارکت سازمانی
-
کنترل عملکرد و اعمال بازخوردها
-
امور بهداشتی، ایمنی و رفاهی
-
امور قانونی مربوط به روابط کار
مدیریت بر منابع انسانی به دلیل پیچیدگی ذاتی انسان، تفاوت های شخصیتی، تربیتی، فرهنگی و طبقاتی، پیچیده ترین و سخت ترین فرآیند مدیریتی است و باید با مهارت، تدبیر، همه جانبه نگری، بردباری، انصاف و البته اقتدار اعمال شود.
-
تهیه شده در واحد تحقیق و توسعه گروه صنعتی مبنا پارس
-
تولید کننده تجهیزات تعاملی صنعتی شامل:
-
انواع کیوسک اطلاع رسانی
-
کنسول اپراتوری
-
مانیتور تاچ اسکرین
-
تاچ پنل صنعتی